Alergia pokarmowa

Czym jest alergia pokarmowa?

Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na określony składnik pokarmu, który w warunkach prawidłowych nie powinien wywoływać żadnych objawów. Organizm osoby uczulonej traktuje dany produkt jako zagrożenie i uruchamia reakcję obronną, prowadzącą do szeregu objawów – od łagodnych (wysypka, świąd, wzdęcia) po zagrażające życiu (np. wstrząs anafilaktyczny).

Najczęściej alergia pokarmowa pojawia się w dzieciństwie, ale może rozwinąć się również u dorosłych, zwłaszcza w wyniku zaburzeń odporności lub zmian w mikrobiocie jelitowej.

Najczęstsze przyczyny alergii pokarmowej

Alergia pokarmowa rozwija się na skutek nadwrażliwości układu odpornościowego na białka zawarte w pożywieniu. U osób podatnych organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała IgE, które reagują z konkretnym alergenem pokarmowym. Do najczęstszych przyczyn i czynników ryzyka należą:

• Predyspozycje genetyczne – skłonność do alergii może być dziedziczna.
• Nieprawidłowa dieta w okresie niemowlęcym – zbyt wczesne lub zbyt późne wprowadzanie nowych pokarmów.
• Zaburzenia mikroflory jelitowej – wpływają na funkcjonowanie układu immunologicznego.
• Czynniki środowiskowe – zanieczyszczenie powietrza, stres, przetworzone jedzenie.
• Zbyt częsty kontakt z potencjalnymi alergenami – np. nabiał, gluten, jaja, orzechy.
• Osłabienie bariery jelitowej – tzw. „zespół nieszczelnego jelita” sprzyja przenikaniu alergenów do krwi.

Najczęstsze alergeny pokarmowe

Do najczęstszych substancji uczulających należą:

• Mleko krowie
• Jaja kurze
• Ryby i owoce morza
• Orzechy (arachidowe, włoskie, laskowe)
• Pszenica i gluten
• Soja
• Seler, marchew, pomidory

Objawy alergii pokarmowej

Objawy alergii pokarmowej mogą pojawić się natychmiast po spożyciu pokarmu lub z opóźnieniem – po kilku godzinach, a nawet dniach. W zależności od rodzaju alergii i stopnia reakcji układu odpornościowego, symptomy mogą mieć różne nasilenie. Do najczęstszych objawów alergii pokarmowej należą:

• Objawy skórne: pokrzywka, rumień, świąd, obrzęk twarzy lub ust, atopowe zapalenie skóry.
• Objawy ze strony układu pokarmowego: bóle brzucha, biegunka, wzdęcia, nudności, wymioty.
• Objawy oddechowe: kaszel, katar, duszności, świszczący oddech.
• Objawy ogólne: osłabienie, bóle głowy, uczucie zmęczenia.
• W ciężkich przypadkach – wstrząs anafilaktyczny (nagły spadek ciśnienia, trudności w oddychaniu, utrata przytomności).

Diagnostyka alergii pokarmowej

W diagnostyce alergii kluczowe znaczenie ma szczegółowy wywiad lekarski, a także testy nietolerancji pokarmowych: 

• Testy skórne punktowe (SPT) – pozwalają wykryć alergeny, które wywołują reakcję alergiczną.
• Badania krwi (IgE całkowite i swoiste) – mierzą poziom przeciwciał IgE reagujących z alergenem.
• Testy eliminacyjne i prowokacyjne – obserwacja reakcji organizmu po odstawieniu i ponownym wprowadzeniu pokarmu.
• Testy molekularne – pozwalają dokładnie określić, które białko jest przyczyną alergii.

Leczenie alergii pokarmowej

Podstawą terapii jest eliminacja alergenu z diety. Leczenie ma na celu złagodzenie objawów oraz poprawę komfortu życia pacjenta. Metody leczenia alergii pokarmowej:

• Dieta eliminacyjna – całkowite unikanie produktów zawierających uczulające składniki.
• Leczenie farmakologiczne – stosowanie leków przeciwhistaminowych, sterydów lub immunomodulatorów.
• Immunoterapia swoista (odczulanie) – wprowadzanie małych dawek alergenu w celu przyzwyczajenia organizmu.
• Terapie wspomagające mikrobiotę jelitową – probiotyki, prebiotyki i suplementy odbudowujące florę jelitową.

Polecane metody medycyny na alergie pokarmowe:

• Testy nietolerancji pokarmowych

FAQ – najczęściej zadawane pytania o alergię pokarmową

1. Czy alergia pokarmowa może minąć?

Tak, szczególnie u dzieci. W wielu przypadkach organizm z czasem przestaje reagować na alergen, zwłaszcza przy odpowiedniej diecie i wsparciu odporności.

2. Czym różni się alergia od nietolerancji pokarmowej?

Alergia pokarmowa to reakcja układu odpornościowego (IgE), a nietolerancja wynika z problemów metabolicznych, np. braku enzymów trawiących dany składnik (np. laktozę).

3. Czy można zapobiec alergii pokarmowej?

Nie zawsze, ale wczesne wprowadzenie różnorodnych pokarmów u niemowląt i dbanie o mikroflorę jelitową może zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia.

4. Czy alergia pokarmowa może powodować problemy skórne?

Tak. Jednym z typowych objawów są zmiany skórne – pokrzywka, świąd, atopowe zapalenie skóry czy wysypka.

5. Czy alergię pokarmową można leczyć zabiegami estetycznymi?

Nie bezpośrednio, ale zabiegi medycyny estetycznej mogą wspomagać regenerację skóry i redukować objawy alergiczne, takie jak suchość, podrażnienie czy przebarwienia.

Alergia pokarmowa to schorzenie, które wymaga dokładnej diagnostyki i indywidualnego podejścia terapeutycznego.
Dzięki nowoczesnym metodom – takim jak testy molekularne, immunoterapia oraz zabiegi wspomagające regenerację skóry – możliwe jest skuteczne kontrolowanie objawów i poprawa jakości życia pacjenta.

Odpowiednio dobrana dieta, wsparta terapią estetyczną i dbałością o barierę jelitową, stanowi kompleksowe podejście do leczenia alergii pokarmowej.